rit 1 znw. m. ‘het rijden’, Kiliaen noemt het Germ. Sax. Sicamb. en inderdaad zal het woord < mhd. ritt stammen. Het woord komt het eerst in de 16de eeuw in de Achterhoek voor, maar dan in de bet. ‘krijgstocht te paard’, hetgeen beantwoordt aan mnd. rit, waaruit het dus overgenomen zal zijn, indien het althans niet tot het gemeenschappelijk bezit van het oostelijke nl. en het aangrenzende nnd. is. — De woorden zijn afgeleid van rijden, waartoe als inheems woord behoort mnl. rēde m. v. ‘het rijden’ (vgl. nnl. dial. noordholl. reed).

rit (I). Het ww. † ritten, dat al bij Hooft voorkomt, kan van rit zijn afgeleid, zal echter mede zijn opkomst te danken hebben aan het znw. mnl. gherit o. ‘het paardrijden, troep ruiters’ (< mhd. geritte o. ‘het rijden, rit’), dat in de 17e eeuw ‘drukte, aanloop’ gaat betekenen.

† rit II (gang van een muis, mol). Niet uit Kil. of het Mnl. bekend; toch wellicht een oud woord. Bij rijten.

rit s.nw.
1. Tog te perd of met 'n voertuig. 2. Een keer se ry te perd of met 'n voertuig.
Uit Ndl. rit (1703 in bet. 1, 1769 - 1811 in bet. 2). Die suiwer Ndl. vorm van die s.nw. wat by die ww. rijden 'ry' tuishoort, is reed (Mnl. rede) 'wyse van ry'. Ndl. rit (1558) is wsk. uit D. Die vroegste bet., tans verouderd, was 'krygstog te perd' en 'ruitery, ruiterbende'.

rit het rijden 1558 [WNT] <Nederduits

Mir. rīad(a)im ‘fahre’ (*reidh-); cymr. rhwydd-hau ‘beeilen, erleichtern’; aisl. rīða ‘in schwankender Bewegung sein, reiten’; ags. rīdan ‘reiten’; afries. rīda, mnd. rīden, ahd. rītan, mhd. rīten, nhd. reiten;
lett. raidīt ‘eilig senden, hetzen’, raiditiês ‘zappeln’;
germ. *ridjan- steckt in ags. ridda, ahd. ritto ‘Reiter’, erweitert in afries. ridder, mnd. ridder (daraus aisl. riddari), mhd. ritter;
gall. rēda ‘vierrädriger Reisewagen’; ir. dē-riad ‘Zweigespann’ (idg. *reidhā); aisl. reið f. ‘Reiten, Reiterschar, Wagen’, and. brande-rēda ‘Brandbock’; ags. rād f. ‘Reiten, Zug, Reise; Musik’; engl. road ‘Weg’; ahd. reita, mhd. reite ‘Wagen, Kriegszug, kriegerischer Anfall’ (germ. *raidō, idg. *roidhā);
vgl. hierzu gall. rēdārius ‘Lenker einer rēda’; ON Еро-rēdia, PN Epo-rēdo-rīx; cymr. ebrwydd ‘schnell’ (*epo-rēdi-);
germ. *(ga)-raiðia- in got. ga-raiþs ‘angeordnet, bestimmt’, aisl. greiðr ‘leicht zu bewerkstelligen, einfach, klar’; afries. rēde, ags. gerǣde, rǣde ‘fertig, leicht, klar, einfach’ (engl. ready); mnd. gerēde, rēde ‘bereit, fertig’; mhd. gereit, gereite ‘fertig, bereit, zur Hand’; als Substantiv in aisl. reiði n. und m. ‘Ausrüstung’, norw. greide n. ‘Pferdegeschirr’; ags. gerǣde n. ‘Geschirr, Rüstung’; mnd. gerēde ‘Gerät, Aussteuer’; ahd. gireiti n. ‘Fuhrwerk’; mhd.gereite n. ‘Wagen, Geschirr, Werkzeug’; aisl. reiðr ‘durchreitbar, bereit’;
got. ga-raidjan ‘anordnen, festsetzen’; aisl. greiða ‘ordnen, zahlen, helfen’; ags. (ge)rǣdan ‘ordnen, helfen’; mhd. (ge)reiten ‘bereiten, ordnen, rechnen, zahlen’.
reidhi- in ir. rēid ‘planus, facilis’; acymr. ruid, ncymr. rhwydd ‘leicht, frei’; abret. roed in den PN Roed-lon, Roidoc, Roet-anau, nbret. rouez ‘rare, clair-semé’; lett. raids ‘bereit’.
reidho- in ir. rīad ‘Fahren, Reiten’; cymr. gorŵydd ‘Pferd’; mlat.-gall. ve-rēdus, para-ve-rēdus (aus *vo-rēdos) ‘Beipferd’; vgl. ahd. ga-rît n. ‘equitatus’; mhd. īn-rit m. ‘Einritt’; mnd. rit n. ‘Ritt’;
zu reidh- auch das Abstraktsuffix cymr. -rwydd m.: air. Kollektivsuffix -rad in air. ech-rad f. ‘Pferde’ (*ek̑u̯o-reidhā);
gr. ἔρῑθος ‘Diener’ mit prothet. ἐ- reiht sich an die Dienernamen mit einer Grundbedeutung des Laufens an, falls hierher gehörig.

WP. II 348 f., WH. II 425.