Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

monarch - (alleenheerser, vorst)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

monarch zn. ‘alleenheerser, vorst’
Mnl. “monarcha” een overvorst (‘oppervorst’) der werlt [1480; MNW-P]; vnnl. monarche ‘alleenheerser’ [1521; WNT ts-], monarch ‘id.’ [1612; WNT verschuld].
Ontleend, deels via Middelfrans monarch ‘alleenheerser’ [1370-72; TLF] (Nieuwfrans monarque), aan Laatlatijn monarcha ‘id.’, dat ontleend is aan Grieks mónarkhos ‘alleenheersend; alleenheerser’, een samenstelling van mónos ‘alleen’, zie → mono-, en arkhós ‘aanvoerder’, een afleiding van árkhein ‘vooraan gaan, leiden’, zie → aarts-.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

monarch [alleenheerser] {1605-1616} < latijn monarcha [idem] < grieks monarchès, monarchos [alleenheersend, alleenheerser], van monos [alleen] + archos [aanvoerder], van archein [het hoofd zijn].

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Debrabandere (2011), Limburgs etymologisch woordenboek: de herkomst van de woorden uit beide Limburgen, Zwolle

menark, zn.: morsig persoon. Pej. betekenisevolutie van Fr. monarque, Ndl. monarch ‘alleenheerser’.

F. Debrabandere (2007), Zeeuws etymologisch woordenboek: de herkomst van de Zeeuwse woorden, Amsterdam

monark zn. m.: snuiter, wild kind. Met betekenisverschuiving < Fr. monarque ‘monarch, alleenheerser’ < Lat. monarcha < Gr. monarchès, monarchos.

F. Debrabandere (2005), Oost-Vlaams en Zeeuws-Vlaams etymologisch woordenboek: de herkomst van de Oost- en Zeeuws-Vlaamse woorden, Amsterdam

monark (ZV), zn. m.: snuiter, wild kind. Met betekenisverschuiving< Fr. monarque 'monarch, alleenheerser' < Lat. monarcha < Gr. monarchès, monarchos.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

monarch alleenheerser 1605-1616 [WNT] <Latijn

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina