mededogen zn. ‘medelijden, compassie’
Mnl. mededoghen ‘medelijden’ in alleene miin ... moeder ... hadde mededoghen mit mi ende weende mit overvloedegen tranen [1340-60; MNW-P].
Gevormd uit mede, zie → mee, en het zn. mnl. doghen ‘het lijden, leed, smart’, als leenvertaling van Latijn compassiō ‘medelijden’, dat gevormd is uit → com- ‘mee’ en passiō ‘leed’, nomen actionis van patī (verl.deelw. passus) ‘lijden, dulden’. Mnl. doghen is de zelfstandig gebruikte infinitief doghen ‘lijden’, zie → gedogen.

mededogen

Mededogen is een deftig woord voor medelijden en is evenals het laatste woord gevormd uit mede gevolgd door de onbepaalde wijs van een werkwoord. Het geheel wordt als zelfstandig naamwoord gebruikt. In het woorddeel dogen vinden we een oud werkwoord terug dat nu niet meer gebruikt wordt behalve in de afleiding gedogen: lijden, ondergaan, verduren en vandaar: zich ergens niet tegen verzetten. Het wordt vooral gebruikt met een ontkenning. Wij kunnen dat niet gedogen: toelaten. Het werkwoord is verwant met deugen, Duits taugen. Mededogen wil dus letterlijk zeggen: met iemand samen iets dulden, dus vrijwel hetzelfde als medelijden; het behoort evenwel tot de plechtige schrijf- en kanseltaal.

mededogen* barmhartigheid 1400 [MNW]