Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

kuras - (rug- en borstharnas)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

kuras zn. ‘rug- en borstharnas’
Vnnl. curaetse ‘ijzeren borstharnas’ [1524; MNW], veranderende ... 'theet yser ... in Cuirass' ‘het hete ijzer in kurassen omsmeltende’ [1628; WNT], wapenrustingen en curassen [1667; WNT].
Ontleend aan Frans cuirasse ‘id.’ [1417; TLF], uit ouder cuirace [1266; TLF], een ontlening aan Provençaals coirassa [eind 12^e eeuw; TLF], dat ontwikkeld is uit een zelfstandig gebruikt bn. Laatlatijn coriacea ‘leren, van leer’, afleiding van klassiek Latijn corium ‘leer’, oorspr. ‘huid’. Een kuras werd aanvankelijk van leer gemaakt.
Latijn corium is wrsch. een afleiding van de wortel pie. *(s)ker- ‘snijden’ (IEW 938), waarvoor zie → scheren 1.
Het Middelnederlandse woord voor ‘borstharnas’ was curie, zoals in Hier na daetsi wapene smeden ... curien, helme ‘Hierna lieten ze wapenrustingen smeden ... borstharnassen, helmen’ [1290-1310; MNW-R]. Dit woord moet rechtstreeks aan het Latijn zijn ontleend.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

kuras [borst- en rugharnas] {curaetse 1524} < frans cuirasse, van cuir [huid, leer] < latijn corium [dikke huid van dieren en het daaruit gemaakte leer] < grieks choria [nageboorte, buikvlies, huid, leer], van een stam met de betekenis ‘omvatten’.

J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek, Leiden

kuras znw. o., eerst 10de eeuw curaetse, bij Kiliaen kurisse, kuris < fra. cuirasse (sedert de 15de eeuw) <ital. corazza < vulg. lat. *coracea voor lat. (vestis) coriacea ‘lederkleding’.

N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag

kuras znw. o., in de 16. eeuw curaetse, Kil. kuris(se). Uit fr. cuirasse. Ook in ’t Du. overgegaan. Mnl. curie, corie v. “lederkolder” uit ofr. curie “id.”, een afl. van cuir (< lat. corium) “leder”.

J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, Den Haag / Gent

kuras o., uit Fr. cuirasse, van cuir (Lat. corium) = leder: z. keurs.

Thematische woordenboeken

N. van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

kuras (Frans cuirasse)

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

kuras borst- en rugharnas 1524 [MNW] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina