Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

hop - (uitroep; sprong)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

hop 3 tw. ter aansporing voor een springende beweging
Nnl. hop, hop hop! [1872; WNT wipperen], ook hup [ca. 1730; WNT vaatsch].
Afleiding, oorspr. gebiedende wijs, van het werkwoord hoppen, nevenvorm van huppen ‘springen’, waarvoor zie → huppelen, en dus een klanknabootsende vorming.
Er bestaan diverse uitbreidende vormen van dit tussenwerpsel, zoals hopsa, hopla [1850; WNT toom I] en varianten met aansluitend -kee en/of hup- i.p.v. hop-. Hopsa bestaat als tussenwerpsel ook in het Duits en zou daardoor beïnvloed kunnen zijn.
♦ hoppen ww. ‘springen’. Oorspr. een gewestelijke klankvariant van huppen, maar in de moderne taal vooral met aan het (Amerikaans-)Engels ontleende betekenissen: ‘zich regelmatig verplaatsen van locatie naar locatie, van baan naar baan, etc.’, bijv. per helikopter van bietenveld naar bietenveld hoppend [1987; Volkskrant], ook frequent in samenstellingen, bijv. jobhoppen [1987; Volkskrant], eiland-hoppen [1995; Nieuwsblad van het Noorden], cursus-hoppen [1997; Volkskrant].

J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, Den Haag / Gent

hop 4 tuss., met afleid. hopsasa en ablaut hip, behoort bij huppen.

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Debrabandere (2011), Limburgs etymologisch woordenboek: de herkomst van de woorden uit beide Limburgen, Zwolle

hoep, zn.: hop. In uitdr. op nen hoep en ne stoep ‘haastig, in een wip, in een vloek en een zucht’. Hoep, hop van het ww. hoppen ‘springen’ en stop van stoppen in op een stop, op stel en sprong ‘ineens, dadelijk’. Vgl. Jiddisch in e hob un e schtob.

S.P.E. Boshoff en G.S. Nienaber (1967), Afrikaanse etimologieë, Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

hop II: ww. “spring”; s.nw. “sprong” (WAT s.v. hop³); reeds by Kil as ww. en nog in SNdl. en nie as Angme. in Afr. te beskou nie, ook die uitr. hop/hopsa as aansporing by spele en rympies hou wsk. hiermee verb.

Thematische woordenboeken

J. van de Kamp en J. van der Wijk (2006), Koosjer Nederlands: Joodse woorden in de Nederlandse taal, Amsterdam; inclusief ongepubliceerde aanvullingen door de auteurs

hop: in een hop en een sjtop: in een wip | hop < Westjidd. < Nederduits hoppen: springen, huppelen (Oudengels hoppian, Oudnoors hoppa) (vgl. Ned. hoppen/huppen, Oostjiddisch hopken: huppelen).
sjtop < Westjidd. sjtoppen (Oostjidd. sjtoepn): duwen, stoten schuiven). Vgl. Du. Stups: stoot, en N. opstopper: stomp, vuistslag.

— “Zo héél lang zullen ze nou niet wachten, och,” lei ze pochend uit, bedenkend dat vrouw Zadoks vijf, zes jaren had moeten wachten met trouwen, omdat ze geen boeltje had, “wachten, wachten ze èbben narregens veur neudig te wachten, goddank, al willen ze um zo te zeggen è-è morregen of overmorregen trouwen, dan kun ze ’t godlof ook doen; maar vanzellef, och, det giet niet zo in de hop ende schtop,” gebaarde ze met schouderoptrekkingen, wat levendiger nu in de bluf op de gehate sjiddesch... (SAM. GOUDSMIT, 1907)
— Mijn gasten zeggen vaak dat ze nergens zulke lekkere kippesoep krijgen als bij mij. Dat je duidelijk merkt ‘dat er een jiddische hand overheen is gegaan’ en dat je zo’n soep niet ‘in een hop en een sjtop’ kan maken. Maar dat doe ik wel. Ik maak mijn soep in de pressurecooker. (BECCY DE VRIES & ESTHER WERTHEIM, 1974)

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

hop ‘uitroep en tussenwerpsel’ -> Javaans dialect hop ‘bushalte’.

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina