hennep zn. ‘plant met vezelachtige bast (Cannabis sativa)’
Mnl. hannep [1343-46; MNW], hennep [1408; MNW-B].
Zeer oude ontlening aan hetzelfde woord dat ook heeft geleid tot → cannabis. Men neemt wel aan dat de brontaal het Skythisch is geweest, op basis van Herodotos' beschrijving dat de Skythen hennep kweekten en verhandelden. De Germaanse klankverschuiving die dit woord nog heeft ondergaan (in dit geval k > h), wordt gedateerd op vóór 500 v. Chr., dus de ontlening zal niet via het Latijn van de Romeinen zijn verlopen. De uiteindelijke bron is misschien Soemerisch kunibu.
Ook os. hanap (mnd. hennep); ohd. hanaf (nhd. Hanf); oe. hænep (ne. hemp); on. hampr (nzw. hampa); < pgm. *hanap-. Ook in de meeste andere Indo-Europese talen is het woord terechtgekomen, o.a. als: Latijn cannabis (Frans chanvre); Grieks kánnabis; Albanees kanep, Litouws kanapė, Kerkslavisch konopljá (Russisch konopljá), Sanskrit śaṇa; Armeens kanap', Perzisch kanab, alle ‘hennep’.
Hennep was eeuwenlang een uitermate belangrijk gewas, omdat de sterke hennepvezels zeer geschikt waren voor het vervaardigen van o.a. touw en weefsel voor kleding. De medicinale werking van hennep was in de oudheid wel bekend, was in middeleeuws Europa vergeten en werd pas weer in de 19^e eeuw in West-Europa herontdekt en benut. Intussen waren in het Middelnederlands diverse andere woorden ontstaan uit de Latijnse gewasnaam cannabis: kennep en canep [ca. 1225; Claes 1997], die later in een aantal dialecten werden verkort en geassimileerd tot kemp; via het Frans ontstond ook mnl. canevas, zie → canvas. De vervolgens rechtstreeks aan het Latijn ontleende naam cannabis wordt vanaf de tweede helft van de 20^e eeuw vooral gebruikt binnen de context van de psychoactieve eigenschappen van de plant.

hennep znw. m., mnl. hannep, hanep, hennep, hennip, os. hanap, mnd. hennep, ohd. hanaf, hanif, oe. hennep, henep (ne. hemp), on. hampr. — gr. kánnabis. — Zie ook: gelling.

Een cultuurwoord van onbekende herkomst. De Germanen hebben het nog voor de klankverschuiving overgenomen, hetzij van de Skythen (vgl. osl. konoplja, lit. kanapes), hetzij van de Thraciërs (alb. kanep, opr. knapios), vgl. Hoops, Waldb. 472-3. — De ook in de dial. aanwezige wisselingen tussen vormen met a en e wijzen op de beide vormen *hanap- en *hanip-. Rechtstreeks van lat. cannabis zijn mnl. kennep, nnl. dial. kennep, kemp, owvla. canaps, wvla. kemp, kimp, kempst, kampst afgeleid.

hennep. Owvla. (herb.) anep. — Bij de k-vormen adde: owvla. (herb.) canaps.

hemp, hamp, hump hennep (Drente). = hennep, os. hanap ‘id.’, ono hampr ‘id.’, ohgd. hanif ‘id.’. Evenals gr. kánnabis ‘id.’ en russ. konopljá « een nu uitgestorven taal, al voor de Germaanse klankverschuiving. De vorm ontstond door verkorting en daarna assimilatie. Het verschil tussen vormen met a dan wel e berust op het al dan niet aanwezig zijn van i in de volgende lettergreep.
TT XXXVI 103.

hennep plant 1343-1346 [MNW] <Scythisch of Thracisch