Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

hachee - (stoofsel van stukjes vlees en uien)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

hachee zn. (NN) ‘stoofsel van stukjes vlees en uien’
Vnnl. om een asjee te maken [1668; Landt-leven, I3]; nnl. hachee “een zoort van spijze, die meest van koud gebraad, dog ook wel van versch vleesch, en van visch toebereid word” [1778; WNT].
Verkorting van viande hachée, Frans voor ‘gehakt vlees’. Het woord hachée is qua vorm het vrouwelijke verl.deelw. van hacher ‘hakken’, afleiding van hache ‘hakbijl’, dat zich ontwikkeld heeft uit een Germaans leenwoord *hapjō-, zie → heep, en dus niets met → hakken te maken heeft. In Noord-Franse dialecten is in de equivalenten van Standaardfrans hache de p-klank in veel gevallen nog bewaard gebleven.
De gesubstantiveerde betekenis hachée bestaat in het Frans niet en heeft ook nooit bestaan. Het Franse woord voor ‘hachee’ is hachis [1538; Rey].

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

hachee [een gerecht] {1778} < frans haché [gehakt], bn., eig. verl. deelw. van hacher [hakken, fijnsnijden], van hache [bijl], dat uit het germ. stamt, vgl. aks.

J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek, Leiden

hachee znw. m. o., uit het verl. deelw. fra. haché of uit hachis ‘gehakt vlees’ is afgeleid van hacher ‘hakken’ en dit weer van hache ‘bijl’, dat uit een frankisch *hapja ‘stamt’ (zie daarvoor: heep).

N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag

hachee znw. Nnl. uit fr. hachis “hachee”, de uitgang misschien naar ’t fr. deelw. haché. De fr. woorden uit ’t Germ. (van een verwant van hakken).

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Debrabandere (2010), Brabants etymologisch woordenboek: de herkomst van de woordenschat van Antwerpen, Brussel, Noord-Brabant en Vlaams-Brabant, Zwolle

hansjee, anzjee, zn.: hachee. Met epenthetische n uit Fr. haché ‘gehakt’.

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

hachee ‘gerecht met vlees en kruiden’ -> Indonesisch asé ‘gerecht met vlees en kruiden’; Javaans asé ‘gerecht met vlees en kruiden’; Soendanees aseh ‘gerecht met vlees en kruiden’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

hachee gerecht met vlees en kruiden 1778 [WNT] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina