beroep zn. ‘werkkring; appèl’
Mnl. beroep ‘uitdaging, appèl’ [1292; CG I, 1717]; vnnl. beroep ‘ambt, broodwinning’ [1642; WNT].
Afleiding met → be- van het werkwoord → roepen.
Mnd. berop ‘roeping, beroep’; mhd. beruf ‘roeping’ (nhd. Beruf ‘betrekking’, Berufung ‘roeping’); nfri. berop.
De betekenisontwikkeling is wrsch. beïnvloed door Latijn vocātiō ‘roeping (in geestelijke zin)’, een afleiding van het werkwoord vocāre ‘roepen’, zie → vocaal 1 ‘betreffende de stem’. De Middelnederlandse betekenis ‘uitdaging’ heeft betrekking op de tweekamp waartoe een van een misdaad beschuldigd persoon geroepen kon worden; zie ook → berucht. Eenzelfde ontwikkeling vanuit het grondwoord deed zich in het Middelhoogduits voor. Luther gebruikte het woord tevens in de betekenis ‘ambt’. Het Vroegnieuwhoogduits heeft wrsch. de Vroegnieuwnederlandse betekenisontwikkeling naar ‘broodwinning, werkkring’ beïnvloed.
Als zn. komt het woord in een aantal vaste verbindingen voor: een beroep doen op ‘iemand of iets te hulp roepen’ [1898; WNT]; in hoger beroep gaan ‘zich tot een hogere rechter wenden’ [1898; WNT], te vergelijken met mnl. ziin vonesse beroepen voor scepenen ‘tegen zijn vonnis in beroep gaan bij de schepenen’ [1292; CG I, 356]; een beroep ontvangen ‘door een kerkgemeente uitgenodigd worden om bij haar het ambt van predikant te bekleden’ [1716; WNT].
♦ beroepen ww. ‘appeleren, steun vragen; een predikant uitnodigen voor aanstelling’. Mnl. hem beroepen op ‘een appèl doen op’ [ca. 1400; MNW]; vnnl. een predikant beroepen en beroepen worden ‘een beroep uitbrengen resp. ontvangen’ [1620; WNT]. Afleiding van beroep.

EWN: ♦ beroepen ww. 'appeleren, steun vragen; een predikant uitnodigen voor aanstelling' (ca. 1400)
ANTEDATERING: berupen 'oproepen' [1240; VMNW]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

beroep znw. o., mnl. beroep betekent ‘uitdaging’ of ‘appèl’. De huidige bet. van ‘werkkring’ vindt men echter reeds bij Hooft, terwijl mnd. berōp in die bet. al ouder is en de beide betekenissen van ‘roeping’ en ‘beroep’ verenigt evenals laatnhd. beruf. Oorspronkelijk duidde het woord, hierin beantwoordend aan lat. vocatio, gr. klē̃sis aan ‘het door God beroepen zijn aan de heilsgoederen deel te nemen’, dus ‘het beroepen zijn tot de geestelijke stand’; eerst sedert Luther ook gebruikt in wereldlijke zin. In het woord beroep steekt dus ‘het tot een ambt of werkkring beroepen zijn’.

beroep o., in het bet. van bedrijf, staat tot roepen als Fr. vocation, Lat. vocationem (-io) tot vocare = roepen, dus = dat waartoe men zich geroepen gevoelt.

beroep’: hoger beroep (het), beroep bij het Hof* van Justitie, dus tevens cassatie. De kantonrechter* had de lijnbus chauffeur veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf plus een geldboete en intrekking van het rijbewijs voor de duur van één jaar. Vandaar dat hij in hoger beroep was gegaan en zijn zaak in tweede instantie voor het Hof diende (WS 6-3-1982).

beroep ‘werkkring’ -> Negerhollands beroep ‘werkkring’.

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.