Voor een uitvoerige verhandeling over de etymologie van bazuin, zie

• M.G. de Boer (2009), 'Leenwoordonderzoek en het woord trombone', in: Woordstudies I (= Italianistica Ultraiectina, deel 4), Utrecht, hoofdstuk 10 (p. 253-286)

In dit artikel bespreekt De Boer de Nederlandse woorden trombone, schuiftrompet en bazuin en voorgangers in andere Europese talen. De eerste Oudfranse attestatie van buisine stamt uit het Chanson de Roland (± 1080), waar het woord geassocieerd wordt met de Saracenen. Het is dan geen hoorn, zoals bij de Romeinen, maar een trompet. In Europa is er een gat in de documentatie tussen 500 en ± 1100, mogelijk door het verloren gaan van de benodigde metaaltechniek. Het Latijnse woord bucina blijft bekend door het voorkomen in bijbelteksten, maar het is niet duidelijk welke voorstelling ermee verbonden werd.

bazuin [soort trompet] {basine, bosine, busine 1201-1250} < oudfrans boisine, buisine [idem] < latijn bucina [hoorn], van bos [rund, koe] + canere [zingen, spelen, blazen].

bazuin znw., mnl. basûne, naast bosîne, basîne, busîne v. Uit ofr. boisine, buisine ontleend. Voor a uit o vóór den toon vgl. bobijn, ajuin. De û heeft men uit een fr. dial. vorm willen verklaren, die dan ook aan mhd. busûne, basûne, bosûne v. (nhd. posaune; mhd. ook busîne), mnd. bas(s)ûne v. “bazuin” kon ten grondslag liggen; niet waarsch. In geen geval hoeven wij ontl. in ’t Ndl. uit het Duitsch aan te nemen: vgl. fornuis, kwansuis, eveneens ndl. woorden met ui uit een niet-labiale vocaal. Fr. buisine komt van vulgairlat. bŭcîna “jachthoorn” (naast bûcĭna).

¹basuin s.nw. (musiek)
1. Blaasinstrument, trompet van koper, silwer, ens. 2. Orrelregister, bestaande uit 'n reeks opeenvolgende orrelpype wat van groot tot klein gerangskik is, en wat gelykvormig in toonkleur en klanksterkte is.
Uit Ndl. bazuin (Mnl. basune, basine, bosine in bet. 1). Eerste optekening in Afr. in Patriotwoordeboek (1902).
Ndl. bazuin uit Oudfrans boisine, buisine 'basuin' uit Latyn bucina 'horing', 'n afleiding van bos 'os' en canere 'sing, speel, blaas', so genoem omdat die horings van 'n os oorspr. as 'n basuin gebruik is.
Eng. bassoon (1727 - 1751), Fr. basson.

Amerikaans-Engels bazoo, mond, waffel (Craigie, DARE, Webster).
- Verbastering van Nederlands bazuin ‘soort trompet of hoorn’; overgenomen in de negentiende eeuw en nog algemeen in gebruik als slangwoord.
* De betekenissen die Craigie vermeldt, tonen de betekenisontwikkeling aan. Aanvankelijk is het woord overgenomen met de Nederlandse betekenis ‘(speelgoed)trompet’; en vandaar als naam voor een krant, The Bazoo. Hieruit ontstond de betekenis ‘grootspraak’: het luid verkondigen - ‘trompetteren, rondbazuinen’ - van de eigen roem; he blows his own bazoo voor iemand die opschept en zich opdringt. De volgende stap is naar dat waarmee men pocht: de mond. De chronologische ontwikkeling van de betekenissen blijkt ook uit onderstaande citaten uit Craigie:
1877 Blowin’ his bazoo, gasconade.
1884 People ... listen to the silvery tinkle of his bazoo.
1888 Among the far-west newspapers, have been, or are, ... The Bazoo, of Missouri.
1902 You are jest my sort of a Christian - better’n me, a sight, fer you don’t shoot off yore bazoo on one side or t’other.
1906 We’ve had enough of your bazoo.
1906 Shut up your bazoo.
In het Amerikaans-Engelse slang worden bazoo ‘mond’ en de uitdrukking shooting off one’s bazoo voor ‘overdreven en opschepperig praten’ nog steeds gebruikt. Dit zijn allemaal eigen ontwikkelingen van het Amerikaans-Engels, want in het Nederlands betekent bazuin alleen maar ‘trompet’.
DARE vermeldt dat deze betekenissen ook voorkomen in het regionale Amerikaans-Engels, waarbij die van ‘opschepperij’ tegenwoordig vooral in het westen gebruikt wordt. Interessant is nog een betekenis die alleen regionaal bekend is, namelijk die van ‘achterwerk’. Deze betekenis is als spotnaam genoteerd, ook uitgesproken als bazoon of bazookas. Hoe deze betekenis is ontstaan, is niet direct duidelijk.
Voorts vermeldt DARE de regionale benaming bazoo wagon, met een citaat uit 1977 waar als verklaring wordt gegeven: ‘de laatste wagon van een goederentrein’. Bazoo wagon is gevormd van bazoo ‘mond’ en wagon; waarschijnlijk ook beïnvloed door zoo, en in klank door caboose (zie caboose in 2.8).
Van bazoo is in het Amerikaans-Engels het woord bazooka afgeleid als naam voor een trombone-achtig instrument, dat omstreeks 1935 algemeen bekend is geworden door de Amerikaanse komiek Bob Burns. In 1942 werd de naam van het muziekinstrument overgedragen, vanwege de vormgelijkheid, op ‘een buisvormig wapen om kleine raketten mee af te vuren’. Met die betekenis is het woord bazooka door vele talen, waaronder het Nederlands, geleend uit het Amerikaans-Engels.

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.