Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

ambiance - (sfeervolle omgeving, sfeer)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

ambiance zn. ‘sfeervolle omgeving, sfeer’
Nnl. ambiance ‘id.’ [1959; WNT Aanv.].
Ontleend aan Frans ambiance ‘atmosfeer’ [1885; Rey], afleiding van ambiant ‘omgevend’, aanvankelijk in de vorm ambiens [1515; Rey] < Latijn ambiēns, teg.deelw. van ambīre ‘rondom iets gaan’ (waarbij ook → ambitie), gevormd uit amb- ‘rondom’ (zie → om) en īre ‘gaan’, zie → circuit.
Het zn. ambiance werd in Frankrijk aanvankelijk alleen gebruikt in literaire taal; daarna werd het ook in filmkringen gebruikelijk en pas in de periode 1945-50 algemeen ter vertaling van Engels mood ‘stemming, sfeer’ (Rey). De oudste citaten (zie ook Reinsma 1975) stammen uit Belgische teksten, en aan de rechtstreekse Franse herkomst hoeft niet getwijfeld te worden. Voor de opkomst van het woord in Nederland [1970; Broersma] is echter invloed van het Engelse woord ambiance [1923; OED] met dezelfde betekenis en met Franse uitspraak, zeker niet uitgesloten.

EWN: ambiance zn. ‘sfeervolle omgeving, sfeer’ (1959)
ANTEDATERING: de "ambiance" van Parijs [1911; Elsevier 1, 11]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

ambiance [stijl, omgeving] {na 1950} < frans ambiance, van ambiant [omgevend] < latijn ambiens (2e nv. ambientis), teg. deelw. van ambire [rondom iets gaan], van ambi- [rondom] + ire [gaan].

Thematische woordenboeken

N. van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

ambiance (Frans ambiance)
Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

ambiance sfeervolle omgeving 1959 [Aanv WNT] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal