vroedvrouw zn. ‘begeleidster bij zwangerschap en bevalling’
Mnl. vroet wijf, vroede vrou ‘begeleidster bij bevallingen’ in Hi hiet den vroeden wiuen ... Dat si de cnapeline doden souden ‘hij zei de vroedvrouwen dat ze de jongetjes moesten doden’ [1285; VMNW], die vroede vrou ende die amme ‘de vroedvrouw en de min’ [1374-94; MNW]; vnnl. scoolmeesters, vroedevrouwe, cururgien (verzorgers) [1514; MNW waecsteller], vroedvrouwe, vroeyvrouwe [1573; Thes.], vroedvrouwe [1599; Kil.].
Gevormd uit het bn. vroed in de betekenis ‘bekwaam, kundig’ en → vrouw, als leenvertaling van Frans sage-femme ‘vroedvrouw’ [13^e eeuw; TLF]. In het Middelnederlands komt het meestal nog als twee (afzonderlijk verbogen) woorden voor. Vergelijkbare benamingen voor deze functie waren wijse vrouwe, wijse moeder [1477; Teuth.]. Deze benamingen verwijzen naar de deskundigheid van de vrouwen bij de uitoefening van hun belangrijkste taak: het begeleiden van bevallingen.
Bij vroed: os. frōd (mnd. vrōt); ohd. fruot (mhd. vruot); ofri. frōd (nfri. froed); oe. frōd; on. fróðr (nno. frod); got. froþs; < pgm. *frōda- ‘verstandig, wijs’, in de West-Germaanse talen ook wel ‘ervaren, bekwaam’.
Verbaaladjectief bij het sterke werkwoord *fraþjan- ‘begrijpen’, dat alleen is overgeleverd als got. fraþjan ‘id.’. Hierbij ook got. fraþi (zn.) ‘verstand, geest’ < pgm. *fraþja-; en ohd. frad ‘bekwaam’ < pgm. *fraþa-.
Wrsch. verwant met: Litouws pràsti ‘begrijpen’; Oudiers ráth-aigid ‘neemt waar’; Tochaars B pratim ‘besluit’; < pie. *pret-, *prot- ‘waarnemen, erkennen, beseffen’ (LIV 493).
Het bn. vroed ‘bekwaam; geleerd; deugdzaam’ was in het Middelnederlands nog heel gewoon, maar raakte in het Nieuwnederlands verouderd, behalve in BN de vroede vaderen ‘gemeentebestuur’ en zie nog de afleiding → bevroeden. In Nederland concurreert vroedvrouw sinds de 20^e eeuw met de naam verloskundige, wat sinds 1978 de enige in de wet genoemde, en daardoor inmiddels algemeen gebruikte naam voor dit beroep is. Gewestelijk hecht men echter nog sterk aan de oude naam. In het BN is vroedvrouw nog steeds de gewone benaming voor dit beroep.

vroedvrouw znw. v., mnl. vroede vrouwe naast vroetwijf, vertaling van fra. sage-femme.

In de dial. staan daarnaast woorden als minne (Zeeland), kreamwaarster (Friesl. Gron.), wiesvrouw (Limb.) e.a., vgl. J. Daan TTv 2, 1950 met kaartje op blz. 5.

vroedvrouw. Reeds mnl. vroede vrouwe v.

vroedvrou: vrou wat verloskunde beoefen, sg. “ouvrou”; Ndl. vroedvrouw (Mnl. vroet-wīf/-wijf, en vroede vrouwe as vert. v. Fr. sage-femme, “wyse vrou”); Ndl. vroed (Mnl. vroet, Oeng. frōd, Got. frōths, “verstandig, wys”), kom ook nog voor in bevroed, “begryp, verstaan; vermoed”.

vroedvrouw ‘vrouwelijke verloskundige’ -> Sranantongo frutfrow ‘vrouwelijke verloskundige’.

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.