Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

virus - (ziekteverwekker; schadelijk computerprogramma)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, Amsterdam

virus zn. ‘ziekteverwekker; schadelijk computerprogramma’
Vnnl. virus ‘gifstof’ [1663; WNT]; nnl. ‘ziekteverwekker’ [1914; WNT], ook overdrachtelijk in Als je in het systeem zit word je met het virus besmet [1980; Leeuwarder Courant], ‘schadelijk computerprogramma’ [1988; Burger].
In de oudste betekenissen ontleend aan Latijn vīrus ‘gif’. In de betekenis ‘schadelijk computerprogramma’ ontleend aan Engels virus ‘id.’ [1972; OED].
Lit.: R. Burger (1988), Computervirussen, Utrecht

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

virus [ziekteverwekker] {1663} < latijn virus [slijm, vergif, het vuile].

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

G.J. van Wyk (2003), Etimologiewoordeboek van Afrikaans, Stellenbosch

virus s.nw.
1. Enigeen van 'n groep submikroskopiese organismes wat siektes veroorsaak. 2. Iets wat die gees vernietig. 3. (rekenaarwetenskap) Geheime kode wat rekenaarstelsels korrupteer en data vernietig.
Uit Eng. virus (1599 in bet. 1, 1778 in bet. 2, 1972 in bet. 3).
Eng. virus uit Latyn virus 'slym, gif, vuilis'.
D. Virus (20ste eeu), Fr. virus.

Thematische woordenboeken

Nicoline van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

virus ‘schadelijk computerprogramma’ (Engels virus); ‘ziekteverwekker’ (Latijn virus)

P.G.J. van Sterkenburg (2001), Vloeken. Een cultuurbepaalde reactie op woede, irritatie en frustratie, 2e druk, Den Haag

virus. Krijg het (vuistdikke) pleuritiskoleritisvirus! is een verwensing die alleen in Den Haag is aangetroffen. Vgl. Bral e.a. (1998). Een virus krijgen wil letterlijk zeggen ‘opgezadeld worden met een ziekteverwekker’. De emotionele betekenis van de verwensing duidt op walging, minachting e.d. en kan weergegeven worden met ‘donder op, ik wil niets meer met je te maken hebben’. Het eerste lid van de samenstelling, pleuritis ‘een ontsteking van het borstvlies’, en het tweede, een nonsensicale analogievoming waarin cholera een hoofdrol speelt, versterken de verwensing.

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

virus ‘ziekteverwekker’ -> Indonesisch firus, virus ‘ziekteverwekker’; Papiaments vírùs ‘ziekteverwekker’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

virus ziekteverwekker 1663 [WNT] <Latijn

virus schadelijk computerprogramma dat ongewild wordt gekopieerd 1989 [De Coster 1999] <Engels

M. De Coster (1999), Woordenboek van Neologismen: 25 jaar taalaanwinsten, Amsterdam

virus, voor de definitie zie computervirus^*.

Het Datacrime-virus, dat via illegaal gekopieerde programma’s tot computersystemen kan zijn doorgedrongen, is in staat complete bestanden te wissen. Er zijn verscheidene soorten ‘virussen’ in omloop, waaronder het PLO- of vrijdag de dertiende-virus. (NRC Handelsblad, 13/10/89)
Virussen die zich in een programma genesteld hebben, zijn meestal vrij eenvoudig te verwijderen. (Mens en Wetenschap, nr. 1/1992)
Virus: Programma dat zichzelf aan een ander programma hecht of naar een verborgen sector van de schijf kopieert. Eenmaal actief, is het in staat zichzelf steeds opnieuw te kopiëren. Door dit kopiëren wordt de beschikbare hoeveelheid schijfruimte beperkt. Bovendien richten virussen vaak schade aan, maar meestal pas nadat ze al enige tijd actief zijn. Ze wissen dan bijvoorbeeld bestanden of willekeurige sectoren op de harddisk. Virussen komen op een computer terecht samen met bestanden die u binnenhaalt van een bulletin board of via diskettes die u van derden krijgt. (Computerterminologie. Van Ascii tot Z-Modem, 1992)

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina