Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

trema - (deelteken)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

trema zn. ‘deelteken’
Nnl. Tréma “twee punten boven eene vocael” [1769; WNT], Het Tréma, of scheidingsteeken ... strekkende om twee, in hetzelfde woord naast malkander komende, doch tot verschillende sijllaben behoorende, klinkers van malkander te scheiden [1819; WNT].
Ontleend, wrsch. via Frans tréma ‘twee puntjes op een klinker’ [1762; TLF], eerder al als bn. ‘bestaande uit puntjes’ [1680; TLF], ouder points trematz ‘deeltekenpunten, tremapunten’ [1600; TLF], aan Grieks trḗma (genitief trḗmatos) ‘gat, opening’ en ‘stip op een dobbelsteen’, afleiding van tetraínein ‘doorboren’, mogelijk verwant met → draaien en → drom.
Grieks tetraínein is verwant met teírein ‘slijten’, toreĩn ‘doorboren’, en verder met: Latijn terere ‘wrijven’ (zie ook → termiet); Litouws tìrti ‘doorgronden’; Oudkerkslavisch trŭti ‘wrijven’; < pie. *terh1-, *trh1- ‘wrijven’ (LIV 632). Hierbij hoort wellicht ook → draaien < pie. *treh1- (LIV 647).

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

trema [deelteken] {1769} < frans tréma < grieks trèma [gat, opening], van tetrainein [doorboren].

Thematische woordenboeken

C.A. Backer (1936), Verklarend woordenboek van wetenschappelijke plantennamen

Trema Lour. [J. Loureiro], - Lat. transcr. van Gr. trêma, gat. - De naam zinspeelt op de netvormig geribde, daardoor schijnbaar gaatjes vertoonende steenkern der eerstbeschreven soort.

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

trema ‘deelteken’ -> Indonesisch tréma ‘deelteken’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

trema deelteken 1769 [WNT] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal