Meehelpen? Ga naar etymologieWiki
![]()
|
slachtoffer - (door ongeluk getroffen persoon)Etymologische (standaard)werken
M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, Amsterdamslachtoffer zn. ‘door ongeluk getroffen persoon’ Thematische woordenboeken
K. van Dalen-Oskam & M. Mooijaart (2005), Nieuw bijbels lexicon: woorden en uitdrukkingen uit de bijbel in het Nederlands van nu, uitgebreid met De Nieuwe Bijbelvertaling, AmsterdamSlachtoffer, offerdier dat geslacht wordt; (fig.) persoon die zwaar wordt getroffen door een bepaalde handeling of gebeurtenis. Een slachtoffer als offerdier dat geslacht wordt als gave aan een god is een algemeen begrip in de Oudheid maar is bij ons mogelijk voornamelijk bekend door de bijbel. Zie bijvoorbeeld 1 Samuël 16:2, 'De HERE zeide: Gij zult een jonge koe meenemen en zeggen: ik ben gekomen om de HERE een slachtoffer te brengen' (NBG-vertaling; de NBV heeft 'offer' in plaats van 'slachtoffer'). In hedendaags taalgebruik is de eerste betekenis, 'offerdier', nauwelijks meer van belang en duidt het woord vrijwel uitsluitend levende wezens aan of met levende wezens vergeleken zaken die zijn getroffen door een (gewoonlijk negatief geachte) handeling of gebeurtenis. Het afgeleide werkwoord slachtofferen is voor het eerst aangetroffen in de negentiende eeuw, in het Vlaams. Statenvertaling (1627), Leviticus 23:37. Dit zijn de gesette Hoochtijden des HEEREN, dewelcke ghy sult uytroepen, tot heylige t'samen-roepingen: om den HEERE Vyer-offer, Brand-offer, ende Spijs-offer, Slacht-offer, ende Dranck-offeren, elck dagelicx op sijnen dach te offeren. Nicoline van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboekslachtoffer (Duits Schlachtopfer)
Uitleenwoordenboeken
N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015slachtoffer ‘iemand die het offer is van de belangen van een ander’ -> Negerhollands slachtoffer ‘iemand die het offer is van de belangen van een ander’. Dateringen of neologismen
N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdamslachtoffer iem. die het offer is van de belangen van een ander 1556 [WNT] <Duits Overige werken
Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW. |