![]() Meehelpen? Ga naar etymologieWiki
![]()
|
omstandigheid - (iets wat een handeling, voorval of toestand vergezelt)Etymologische (standaard)werken
M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, Amsterdamomstandigheid zn. ‘iets wat een handeling, voorval of toestand vergezelt’ P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpenomstandigheid* [stand van zaken] {ca. 1740} vgl. middelnederlands ommestant, vertalende ontlening aan frans circonstance of latijn circumstantia, vertalende ontlening aan grieks peristasis [omstandigheid, lett.: het rondom staan], van peri [rondom] + stasis [het (gaan) staan], van histamai [ik ga staan]. J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek, Leidenomstandigheid znw. v., eerst sedert Kiliaen, is een vertaling van fra. circonstance of lat. circumstantia en dit weer een navolging van gr. perístasis eig. ‘het rondomstaanʼ, maar gew. ‘uiterlijke omstandighedenʼ. N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haagomstandigheid znw., nog niet bij Kil. Een navolging van fr. circonstance of lat. circumstantia en dit van gr. perístasis. Ook elders vertaald. J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, Den Haag / Gentomstandigheid v., vertaling van Lat. circumstantia. Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands
G.J. van Wyk (2003), Etimologiewoordeboek van Afrikaans, Stellenboschomstandigheid s.nw. Thematische woordenboeken
Nicoline van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboekomstandigheid (vert. van Latijn circumstantia of Frans circonstance)
Uitleenwoordenboeken
N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015omstandigheid ‘stand van zaken’ -> Deens omstændighed ‘stand van zaken’ (uit Nederlands of Nederduits); Noors omstendighet ‘stand van zaken’ (uit Nederlands of Nederduits); Zweeds umständighet ‘stand van zaken’ (uit Nederlands of Nederduits); Negerhollands omstandigheit, omstand, omstandigheid ‘stand van zaken, hoedanigheid, kwaliteit’. Dateringen of neologismen
N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdamomstandigheid* stand van zaken 1704 [Hannot&Hoogstraten] Overige werken
Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW. |