Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

mutsje - (oude vochtmaat)

Etymologische (standaard)werken

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

mutsje [oude vochtmaat] {mutseken 1573} niet onmogelijk van mud, maar eerder gevormd naast hoed [oude maat voor droge waren].

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

G.J. van Wyk (2007), Etimologiewoordeboek van Afrikaans, Supplement, Stellenbosch

mutsie s.nw. (histories) Ook mussie.
Inhoudsmaat van 150 ml.
Uit Ndl. mutsje (1573), mntl. die verkleinw. van mud, maar eerder gevorm naas hoed 'ou maat vir droë ware'. Eerste optekening in vroeë Afr. op 8 April 1652 in die aanhaling "drie halff mutsjens wijn" (Resolusies van die Politieke Raad, C.1).

Thematische woordenboeken

E. Sanders (1997), Borrelwoordenboek: 750 volksnamen voor onze glazen boterham, Den Haag

mutsje In de betekenis ‘borrel’ in de jaren vijftig voor het eerst aangetroffen, in Amsterdam, als mussie. Het werd toen beschouwd als Bargoens. Een Bargoens woordenboek beschouwt het als een verkorting van slaapmutsje. Ongetwijfeld zal het daarmee in verband zijn gebracht, maar deze borrelnaam gaat zeker terug op mutsje, vroeger een zeer gangbare inhoudsmaat van 15 cl. Nog halverwege de 19de eeuw kregen matrozen aan boord voor iedere maaltijd één mutsje jenever.
Vergelijk halfje en nachtkiepert.

[Endt 92; Kingmans 76; Lennep 1856:144; Reeuwijk 54; WNT IX 1284]

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

mutsje ‘oude vochtmaat’ -> Engels mutchkin ‘oude inhoudsmaat’; Schots mutchkin, muchkin, muchin; muschkin, musken, mutchin, mu(t)chskin, mutskin ‘inhoudsmaat; houder van deze maat’; Frans dialect † musequin ‘oude drankmaat van circa een halve liter’; Frans dialect on bê moutche ‘groot bedrag’; Amerikaans-Engels † muche ‘oude vochtmaat’; Papiaments mushi ‘oude vochtmaat (0,3 l)’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

mutsje oude vochtmaat 1573 [WNT] <?

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina