Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

mandaat - (volmacht; bevel)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, Amsterdam

mandaat zn. ‘volmacht; bevel’
Vnnl. mandaat, mandaet ‘lastgeving, bevelschrift, oproeping’ in des keysers mandaet ‘het bevel van de keizer’ [1527; WNT Supp. artikel], mandaten ... um de publicatie to laten gescheen ‘bevelen, volmachten, om de publicatie te laten plaatsvinden’ [1554; WNT voorbehouden]; nnl. mandaat ook ‘volmacht’ in het mandaat van afgevaardigde [1866; WNT verplichting].
Ontleend, eventueel via Frans mandat, aan Latijn mandātum ‘dat wat opgedragen of toegewezen is’, verl.deelw. mandāre ‘opdragen, toewijzen’, dat wrsch. een samenstelling is van manus ‘hand’, zie → manuaal, en dare ‘geven’, zie → datum.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

mandaat [lastbrief] {mandaet 1599} < frans mandat [idem] < latijn mandatum [opdracht, bevel, volmacht, lastgeving], eig. verl. deelw. van mandare [toevertrouwen, opdragen, verzoeken, laten zeggen], van manus [hand] (vgl. mancipatie) + dare [geven], in manum dare [in de hand geven].

Thematische woordenboeken

Nicoline van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

mandaat (Latijn mandatum)

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

mandaat ‘lastbrief’ -> Indonesisch mandat ‘lastbrief; autorisatie’; Madoerees mandhat ‘mandaat van betaling’; Menadonees mandat ‘lastbrief’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

mandaat lastbrief 1573 [Plantijn] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina