look¹* [plant] {looc 1226-1250} oudsaksisch lōk, oudhoogduits louh (hoogduits Lauch), oudengels leac (engels leek), oudnoors laukr; vgl. oudiers luss; gelet op het beeld van de plantenbol van gebogen schillen is aan te nemen, dat look samenhangt met (haar)lok → lok.

Gr. λυγίζω ‘biege, winde, drehe’, λύγος f. ‘biegsamer Zweig’, λύγινος ‘geflochten’;
lat. lucta f. ‘Ringen, Ringkampf’, luctō, sek. luctor, -ārī ‘ringen’, luxus ‘verrenkt’, luxāre ‘verrenken’ auch (als ‘außer Rand und Band’) luxus, -ūs ‘üppige Fruchtbarkeit, verschwenderischer Aufwand’, luxuria; wahrscheinlich lū̆ma ‘Minze (?)’ aus *lū̆g(s)mā;
air. fo-long- ‘(er)tragen’ (aus *-lung-);
lit. lùgnas ‘geschmeidig, biegsam’;
ahd. loc, nhd. Locke, ags. locc, aisl. lokkr ds., aisl. lykna ‘die Knie beugen’;
mit Abtönung daneben vielleicht ahd. louh, nhd. Lauch, and. lōk, ags. lēac, aisl. laukr ‘Lauch’; aus ‘biegen, zusammenbiegen’ scheint die Bedeutung ‘zumachen, schließen’ entstanden zu sein (?) in got. ga-lūkan ‘einschließen’, us-lūkan ‘aufschließen’, aisl. lūka ‘schließen, aufschließen, beendigen’, ags. lūcan ‘schließen, öffnen’, ahd. lūhhan ‘schließen’, antlūhhan ‘aufschließen’; aisl. lok n. ‘Schluß, Verschluß, Deckel’, loka f. ‘Verschluß, Riegel’, lykja ‘schließen’, ags. loc n. ‘Verschluß, Riegel, Gefängnis’, ahd. loh n. ‘Verschluß, Versteck, Höhle, Loch’, got. us-luk n. ‘Öffnung’; ahd. lucka (*lukkja) ‘Lücke’, ndd. Luke.

WP. II 413 f., WH. I 826 f., 831.

look. Adde: owvla. (herb.) lôc ‘id’. Waarschijnlijk met ablaut hierbij ozw. lok, luk ‘herba, pascuum’, ouder-de. lug ‘onkruid’, on. lok o. ‘onkruid’(?)
De combinatie van Oštir Donum Schrijnen 286 vlgg. met gr. mo͂lu ‘toverkruid’ (<*mō-lug) is veel te gewaagd.

look 1, zn.: ui, prei. Mnl. looc ‘look, knoflook’, Vnnl. loock ‘look, prei’ (Kiliaan). D. Lauch ‘look, prei’, Ohd. louh, Mhd. louch, Os., Mnd. lôk, Oe. lêak, E. leek, On. laukr, Zw. lök, Germ. *lauka-.

Kraailook | Allium vineale L.
Daslook | Allium ursinum L.

Deze Allium-soorten ruiken sterk naar uien en zijn verwant met Knoflook of Look (Allium sativum L.), Ui (Allium cepa L.), Bieslook (Allium schoenoprasum L.), Sjalot (Allium ascalonicum Hort.) en Prei (Allium porrum L.). Varianten van het Nederlandse woord look vindt men ook in andere Germaanse talen: Oudengels leac en nu het Engelse Leek voor Prei; Duits: Lauch; Zweeds: lök; Deens: løg. Al deze woorden zouden afgeleid zijn van de wortel ruc of luc, die ofwel blinkend betekent, wat dan slaat op de blinkende rokken van de bollen, of op de scherpe, doordringende smaak van de bollen van Knoflook en Ui. Volgens een andere verklaring wordt Allium in verband gebracht met het Keltische woord all, dat heet of brandend betekent en verwijst naar de smaak van de rokken van de bollen van Allium-soorten.

De meeldraden van Kraailook dragen uitsteeksels die langer zijn dan de helmdraden met de helmknoppen en die worden vergeleken met de poten van een kraai, vandaar de naam. Een onbetwiste verklaring van de naam Daslook vonden we niet. Bij Dodoens (1618) staat er: “Wilt Loock met breede bladeren, is in Brabant vanden gemeynen man Dasloock gheheeten.” Die plant komt inderdaad vooral voor in de schaduwrijke bossen van de provincie Brabant. Dodoens (1618) schrijft ook dat de plant “hedensdaechs gemeynlijck Allium ursinum, dat is Beer Loock genaemt wordt”. Ursinum is afgeleid van het Latijnse ursinus, d.i. van de beer. Zo is de hedendaagse Duitse naam voor de plant Bär-Lauch, vertaald Beerlook. Vermoed wordt dat de bosplanten Daslook en Beerlook gewoon die naam kregen omdat dassen en beren ook in bossen leven. Ofwel wordt verwezen naar de geur van de planten, die net zo onaangenaam is als de geur die dassen en beren afgeven. En een oud volksgeloof is dat beren na hun winterslaap eerst op zoek gaan naar Daslook, vandaar de Duitse naam Bärlauch en de Oudvlaamse naam Beer Loock. Volgens de Duitse plantkundige Tabernaemontanus (1522-1590) kreeg die plantensoort die naam omdat beren belust zijn op Beer Loock – nu Daslook genoemd.

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.