-logie achterv.
Eerst alleen in leenwoorden uit het Latijn, al dan niet via het Frans, bijv. → astrologie, → theologie en → genealogie (alle reeds mnl.), → analogie, → etymologie [beide 16^e eeuw] later ook in rechtstreekse leenwoorden uit het Grieks, bijv. anthologie (zie → bloemlezing).
Dit internationale wetenschappelijke achtervoegsel gaat terug, dikwijls via Neolatijn -logia, Frans -logie, Engels -logy enz., op Grieks -logíā ‘studie, onderzoek; expressie’, dat is afgeleid van -lógos ‘die zich met een bepaald onderwerp bezighoudt’, maar in bepaalde afleidingen ook kan teruggaan op het simplex lógos ‘woord, spraak, verhandeling, leer’ zoals in → dialoog, monoloog, → proloog. Lógos en -lógos zijn beide afgeleid van het werkwoord légein ‘spreken’, zie → legende.
Net als in het Grieks betekent -logie ook tegenwoordig zowel ‘wetenschap’ als ‘woord, expressie’. In de eerste betekenis is het achtervoegsel sinds de 19^e eeuw zeer productief en is er ook altijd sprake van een afleiding op -loog ‘beoefenaar van de betreffende wetenschap’. In de betekenis ‘woord, expressie’ is het aantal afleidingen beperkt, naast bovengenoemde analogie en anthologie bijv. nog → tautologie, → trilogie, haplologie ‘lettergreepdeletie’ en → necrologie.
Het grondwoord is meestal een Griekse woordstam met een verbuigingsklinker -o-. Soms komt het grondwoord uit het Latijn, bijv. in radiologie, sociologie, insectologie (naast entomologie bij Grieks éntomon ‘insect’). Afleidingen van een Nederlands woord zijn vaak ironisch en gaan zelden de status van gelegenheidsvorming te boven, bijv. fietsologie ‘fietswetenschap’. Een bekende vorming is kretologie ‘stelsel van leuzen die pasklare oplossingen suggereren’ bij kreet ‘uitroep’.

logie, loezje, zn.: houten hut of afdak, schuurtje. Ook Wvl. Mnl. logie, loodse ‘hut, schuur, begplaats’. Uit Fr. loge < Germ. *laubja-. Zie ook luif.

lozze, lozzie, luzze, leuze aanbouw, keuken (Vlaanderen, Zeeland, Goeree-Overflakkee, West-Brabant). « fra. loge ‘huisje’, dat een ontlening is uit het Frankisch waar een heterofoon van hgd. laube ‘prieeltje’ in schuilt. Zulk een laube werd door loof gevormd. Vgl. luif ↑.
Donum Natalicium De Smet 521-525.

-logie ‘achtervoegsel met de betekenis: verhandeling, theorie, wetenschap’ -> Indonesisch -logi ‘achtervoegsel met de betekenis: verhandeling, theorie, wetenschap’.