Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

limonade - (drank van vruchtensap)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, Amsterdam

limonade zn. ‘drank van vruchtensap’
Vnnl. limonade ‘drank op basis van citroen- of limoensap’ in ook drinkt hy dikwils ... Limonnade [1669; WNT sorbet]; nnl. limonade ‘drank op basis van vruchtensap’ in zekere soorten van bessen ... hier van wetenze een soort van Limonade toe te bereiden [1714; WNT].
Ontleend aan Frans limonnade [1640; TLF], limonade [1650; TLF] ‘citroen- of limoendrank’, afleiding van limon ‘limoen’, zie → limoen, met het achtervoegsel -ade zoals in → karbonade.
Het Nederlandse woord limonade heeft een eigen betekenisontwikkeling doorgemaakt. Oorspr. was het net als in het Frans een verkoelende drank met citroen- of limoensap als hoofdbestanddeel, later werden ook dranken met andere vruchten of synthetisch vruchtensap als ingrediënt limonade genoemd.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

limonade [drank van vruchtensap] {1691} < frans limonade, van limon (vgl. limoen).

N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag

limonade, is een in de rom. talen opgekomen afl. van limoen.

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Aarts (2017), Etymologisch Dictionairke vaan ’t Mestreechs, Maastricht

limmenaad (zn.) limonade; Nuinederlands limonade <1669> < Frans limonade.

Thematische woordenboeken

Nicoline van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

limonade (Frans limonade)

E. Sanders (1997), Borrelwoordenboek: 750 volksnamen voor onze glazen boterham, Den Haag

limonade In de verbinding witte limonade in 1979 aangetroffen in Hasselt. In een Nederlandse publicatie wordt deze borrelnaam in verband gebracht met de Belgische wet-Vandervelde. Eind 1919 verbood deze wet de verkoop van sterke drank in alle openbare lokalen. Officieel bleef de wet tot 1984 van kracht, maar vanaf de jaren zeventig hield niemand zich er meer aan. Ergens vóór die tijd moet witte limonade dus als — gekscherende — schuilnaam hebben dienstgedaan.
Vergelijk vandervelde en witte.

[Collen 1979:8; Kingmans 79]

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

limonade ‘drank van vruchtensap’ -> Indonesisch limonade ‘drank van vruchtensap’; Boeginees limonâde ‘drank van vruchtensap’; Jakartaans-Maleis limun ‘drank van vruchtensap’; Javaans † iman adhem; limun ‘drank van vruchtensap’; Makassaars limonâda ‘drank van vruchtensap’; Menadonees lémonade ‘drank van vruchtensap’; Japans † rimonāde ‘drank van vruchtensap’; Sarnami nimnár ‘drank van vruchtensap’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

limonade drank van vruchtensap 1691 [WNT thee] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Meertens Instituut