Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

lavement - (darmspoeling)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

lavement zn. ‘darmspoeling’
Mnl. lavament ‘medicinale reinigingsvloeistof’ in men sal oec dwaen dat seer met desen naevolgende lavament ‘men moet de wond ook reinigen met de volgende vloeistof’ [1351; MNW-P] en nnl. zyn keel met lavement te spoelen [1715; WNT], lavement “wassching der ingewanden”, dus ‘darmspoeling’ [1778; WNT].
Ontleend aan Frans lavement ‘medicinale reinigingsvloeistof’ [13e eeuw; TLF], later ‘darmspoeling’ [1628; TLF], afleiding van laver ‘wassen, reinigen’, uit Latijn lavāre ‘wassen’, zie → laven.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

lavement [klysma] {lavament 1351} < frans lavement [wassing, lavement], van laver [wassen] < latijn lavare [idem].

J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek, Leiden

lavement znw. o., mnl. lavament; het nnl. woord < fra. lavement, het mnl. < lat. lavamentum, afl. van lavare ‘wassen’.

N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag

lavement znw. o., mnl. lavament o. Van fr. lavement, de mnl. vorm van lat. lavâmentum, een afl. van fr. laver, lat. lavâre “wasschen”. Ook in andere talen ontleend.

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Debrabandere (2010), Brabants etymologisch woordenboek: de herkomst van de woordenschat van Antwerpen, Brussel, Noord-Brabant en Vlaams-Brabant, Zwolle

labrement, zn.: lavement; oorveeg. Met wisseling van de labialen v/b en r­-epenthesis uit lavement. Uit iemand een lavement zetten kunnen we ‘iemand onder handen nemen’, vandaar ’meppen’ afleiden.

S.P.E. Boshoff en G.S. Nienaber (1967), Afrikaanse etimologieë, Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

lawement: uitspoeling (meer bep. v. rectum); Ndl. lavement uit Fr. lavement (Mnl. lavament direk uit Lat. lavamentum), hou verb. m. Lat. lavāre, “was” (vgl. latrine en laventel) – lawement by sommige sprekers enigsins veroud. en voer by ander blb. ’n bestaanstryd teenoor klisma en Eng. enema.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

lavement klysma 1351 [MNW] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal