Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

grondig - (degelijk, niet oppervlakkig)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

grondig bn. ‘degelijk, niet oppervlakkig’
Mnl. grondich ‘volmaakt, volkomen’, in een grondich ootmoedigh mensche ‘een diep ootmoedig mens’ [1450-70; MNW-P], die grondighe doechden ‘de volmaakte deugden’ [1466; MNW-P]; vnnl. grondigh ‘diepgaand, degelijk’ [1599; Kil.], grondigh bederf ‘totale ondergang’ [1624; WNT], een grondigh oordeel ‘een gefundeerd, deugdelijk oordeel’ [1717; WNT], grondig onderwys ‘degelijk onderwijs’ [1691; WNT]; nnl. grondige verbetering ‘wezenlijke verbetering’ [1860; WNT].
Afleiding met het achtervoegsel → -ig van → grond in betekenissen als ‘bodem’, ‘het diepste’ en ‘grondslag’; de afleidingen hebben dus basisbetekenissen als ‘tot op de bodem’, ‘ten diepste’, ‘met een grondslag’ etc.
Mhd. gruendec, echter nhd. gründlich.

N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag

grondig bnw. Reeds mnl. en mhd.

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Debrabandere (2010), Brabants etymologisch woordenboek: de herkomst van de woordenschat van Antwerpen, Brussel, Noord-Brabant en Vlaams-Brabant, Zwolle

grondig, grondsig, gronzig, bn.: geheel, heel. Afgeleide bet. van Mnl. grondich ‘volmaakt’. Vgl. Vnnl. grondelick ‘geheel’ (Kiliaan). Uit de bet. ‘diep’ kan die van ‘wezenlijk, helemaal’ worden afgeleid. Gronzig < grondsig, versterkte afl. van grond.

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

grondig ‘diepgaand, degelijk, flink’ -> Fries grûnich ‘diepgaand, degelijk, flink’; Zweeds grundlig ‘diepgaand, degelijk, flink’ (uit Nederlands of Nederduits); Negerhollands grondlik ‘diepgaand, degelijk, flink’.

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal