Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

furieus - (razend)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

furie zn. ‘razende woede; in razende woede ontstoken vrouw’
Vnnl. de groote hitte, der furien gloet ‘de grote hitte, de gloed van de Furiën’ [1538; WNT zaak], furie ‘razende woede’ in huer smans furye ‘de razende woede van haar man’ [1538; WNT], ook ‘uitbarsting van een natuurkracht’ in die furye vande wint ‘het razend woeden van de wind’ [1596; WNT]; metaforisch ook nnl. furie ‘woedende vrouw’ [1871; WNT].
Al dan niet via Frans furie ‘woede, razernij; duivelse godin’ [14e eeuw; Rey], ontleend aan Latijn furia ‘woede, razernij’, bij het werkwoord furere ‘razen, woeden’, van onduidelijke verdere herkomst; zie ook → furore.
In de Romeinse mythologie waren de Furiën (of Erinyen zoals de Grieken ze noemden) de wraakgodinnen. Ze woonden in de onderwereld en verschenen op aarde als ze wraak uitoefenden: wanneer iemand zich had vergrepen aan bloedverwanten, vrienden of asielzoekenden, werd hij door hen met woede achtervolgd. De Furiën dreven hun slachtoffers tot waanzin met hun slangen, fakkels en zwepen en bleven hen tot de dood achtervolgen. De Furiën werden eufemistisch ook wel Eumeniden (Grieks voor ‘Welgezinden’) genoemd.
♦ furieus bn. ‘woedend’. Nnl. furieus ‘id.’ [1531; WNT Aanv.]. Ontleend aan Frans furieux ‘id.’ [ca. 1290; Rey], ontleend aan Latijn furiōsus ‘razend, tierend’, afleiding van furia.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

furieus [razend] {furieux 1650, furieus 1668} < frans furieux < latijn furiosus [idem], van furia (vgl. furie) + -osus [vol van].

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Aarts (2017), Etymologisch Dictionairke vaan ’t Mestreechs, Maastricht

furieus (bn.) woedend; Nuinederlands furieus <1531> < Frans furieux.

Thematische woordenboeken

N. van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

furieus (Frans furieux)
Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

furieus razend 1531 [Aanv WNT] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal