Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

extract - (aftreksel)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, Amsterdam

extract zn. ‘aftreksel’
Mnl. exstrait ‘uittreksel’ [14e eeuw; Pauw], in de samenstelling extraectbouck ‘boek met uittreksels’ [1477; MNHWS], extracten (mv.) ‘aftreksels’ [1769; WNT].
Ontleend aan Latijn extractum, verl.deelw. van extrahere ‘uittrekken’, gevormd uit → ex- ‘uit-’ en trahere ‘trekken’, zie → tractor. De oudste vindplaatsen duiden op invloed van Frans extrait ‘uittreksel’ [estrait 1312; Rey], ‘aftreksel’ [1531; Rey].
De oude betekenis ‘uittreksel’ wordt nu alleen nog in ambtelijke taal gebruikt. De huidige betekenis ‘aftreksel’ is overgenomen uit het Frans.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

extract [uittreksel, aftreksel] {1376-1400} < latijn extractum, verl. deelw. van extrahere [uittrekken], van ex [uit] + trahere [trekken].

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

S.P.E. Boshoff en G.S. Nienaber (1967), Afrikaanse etimologieë, Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

ekstrak: – astrak – , “af- of uittreksel”; Ndl. extract/extrakt, soos Eng. extract en Fr. extrait, uit Lat. extractum, ons. vorm v. extractus, verl. dw. v. ww. extrahere (ex-, “uit”, + trahere, “trek”).

Thematische woordenboeken

Nicoline van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

extract (Latijn extractum)
Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

extract ‘uittreksel; aftreksel’ -> Indonesisch ékstrak ‘uittreksel; aftreksel’; Ambons-Maleis èstrak ‘vendurekening’; Kupang-Maleis èstrak ‘vendurekening’; Menadonees èstrak ‘vendurekening’; Ternataans-Maleis èstrak ‘vendurekening’; Japans ekisu ‘uittreksel; aftreksel’; Koreaans eksŭ ‘uittreksel; aftreksel’ .

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

extract uittreksel 1660 [WNT] <Latijn

extract aftreksel 1778 [WNT] <Latijn

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal