cultureel bn. ‘op de cultuur betrekking hebbend’
Nnl. in politiek-culturele grootheid [1917; WNT verweemoedigen], cultureel [1928; WNT vlegel I].
Wrsch. ontleend aan Duits kulturell [19^e eeuw; Pfeifer], een afleiding bij Kultur ‘cultuur’ [eind 17^e eeuw; Pfeifer] < Latijn cultūra, zie → cultuur. Ook Frans culturel [1929] heeft onder Duitse invloed een ouder cultural [1846] verdrongen.

EWN: cultureel bn. 'op de cultuur betrekking hebbend' (1917)
ANTEDATERING: voor cultureele doeleinden [1895; Nieuw Israelietisch weekblad (KB) 11/1]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

cultureel ‘m.b.t. de cultuur’ -> Indonesisch kulturil ‘m.b.t. de cultuur’.

cultureel correct (naar anal. van politiek^* correct), hetgeen door de critici als cultureel verantwoord beschouwd wordt; meer algemeen voor iets dat in een bepaalde kring zo hoort, bijvoorbeeld een boek waarmee men zonder zich te schamen voor de dag kan komen in intellectuele kringen.

Als Donna Tartt’s roman hier cultureel correct (CC) heet, houdt dat geen oordeel in over de literaire waarde van dat boek. De term zegt meer over Tartt’s lezers dan over haarzelf, meer over perceptie dan over prestatie. Het CC-gehalte schuilt hem in de driftig doorgefluisterde mare ‘dat je dat boek gelezen moet hebben’. Zulk gefluister leidt tot verkoopcijfers die de mare op hun beurt weer aanwakkeren, zodat het boek naar de eerste positie in de Top Tien klimt. Maar die positie op zichzelf maakt het boek nog niet cultureel correct. Kees van Kooten is CC, maar zijn boek ‘Verplaatsingen’, dat momenteel de toplijst aanvoert, geldt in CC-kringen toch niet als een werkje voor Mensen Zoals Wij. (HP/De Tijd, 08/10/93)
En daar maak jij je boos over, over je cultureel correcte medemens. (Oor, 07/05/94)
In deze werkplaatsverkenning van het nooit gespeelde ‘Coriolanus’ kwam niemand aan spelen toe, maar dat werd verhuld door het cultureel correcte getik op houtjes, het gescandeerd spreken en de gewiekste mise-en-scène die eruitzag alsof er iets gebeurde. (Vrij Nederland 17/09/94)
Nederlands meest getalenteerde maar als ‘commercieel’ en ‘plat’ geboekstaafde regisseur werd door de cultureel correcte filmelite uitgekotst. (Elsevier, 18/11/95)
De blues is in de Delta definitief cultureel correct geworden. (Elsevier, 16/11/96)
Eigenlijk van grand café, want dat is de ideale plek om je te laten bekijken. Maar dan moet het wel een cultureel correcte uitspanning wezen, zoals daar zijn te Amsterdam café Luxembourg op het Spui, liefst op vrijdag tegen een uur of zes, zeven, want geheid dat je dan een paar vriendjes van de beurs tegenkomt. (Nieuwe Revu, 26/02/97)