concept zn. ‘ontwerp’
Vnnl. het voorscreven concept ende contract ghelesen int college van scepenen ‘opzet, plan’ [1504; WNT verleggen], concept van den houtwercke ‘ontwerp’ [1504; WNT uitbrengen], concept ‘mening’ [1574; WNT waker], ‘begrip’ [1625; WNT verdragen]; nnl. concept ‘mening, opinie’ [1748; WNT], Concept vande geraemde poincten ‘ontwerp’ [1748-78; WNT].
Al dan niet via Frans concept ‘begrip’ [1404; Rey] ontleend aan Latijn conceptus ‘(o.a.) ontvangenis’ of Latijn conceptum, gesubstantiveerd verl.deelw. van concipere ‘formuleren; ramen; inzien; zwanger worden’, gevormd uit → com- ‘samen, met’ en het werkwoord capere ‘nemen, ontvangen’ (verwant met → hebben). De betekenisontwikkeling van concipere is wrsch. gelopen via de betekenis ‘zwanger worden’ naar ‘een idee krijgen’, ‘ramen’ en ‘een ontwerp maken’.
♦ concipiëren ww. ‘in ontwerp opstellen’. Mnl. van den paesye onlancx gheconcipiert ende ghesloten te ... ‘van de vrede die onlangs is overeengekomen en gesloten te ...’ [1493; Gail.Brugge]; vnnl. concipieeren ‘ontwerpen’ [1599; WNT trans I], geconcipieert ‘in ontwerp opgesteld’ [1522; WNT Supp. avoyeeren]. Ontleend aan Latijn concipere; de reeds in de vroegste attestatie optredende uitgang -ieeren, in plaats van -eren, is onverwacht; het is niet duidelijk of dit duidt op invloed van vormen met -i- in de Latijnse vervoeging van concipere of dat er sprake is van analogie met werkwoorden op -ieeren. ♦ conceptie zn. ‘ontvangenis’. Vnnl. conceptie ‘id.’ [1510-19; WNT Aanv.], conceptien (mv.) ‘begrippen’ [1548; WNT Aanv.]. Al dan niet via Frans conception ‘bevatting, ontvangenis, begrip’ [1140-1150; Rey] uit Latijn conceptiō ‘samenvatting, inbegrip, ontvangenis’ bij het werkwoord concipere.. ♦ anticonceptie zn. ‘geboortebeperking’ [1953; WNT Aanv.], anticonceptioneel (bn.) ‘de ontvangenis verijdelende’ [1956; Kolsteren]. Gevormd uit → anti- en conceptie.

EWN: concept zn. 'ontwerp' (1504*)
ANTEDATERING: mnl. mijn concept 'mijn idee, plan' [ca. 1450; Froissart 1, 319]
{* De datering van de eerste attestatie in het EWN moet zijn: 1502.}
EWN: ♦ concipiëren ww. 'in ontwerp opstellen' (1493)
ANTEDATERING: geconcipeert 'ontworpen' [1442; MNHWS]
EWN: ♦ anticonceptie zn. 'geboortebeperking' (1953)
ANTEDATERING: eerst Anticonceptief 'anticonceptiemiddel' [1893; NvdD 24/3]
Later: anticonceptie [1936; Soc.Gids. 474] (EWN: 1953)
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

concept ‘ontwerp’ -> Indonesisch konsép ‘ontwerp’; Javaans kongsèp ‘ontwerp’; Madoerees kongsep, konsep ‘wat overgeschreven moet worden’; Menadonees konsèp ‘ontwerp’; Papiaments kònsèpt ‘ontwerp’.

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.