computer zn. ‘elektronische machine voor het opslaan en verwerken van gegevens’
Nnl. computer, computor “rekentuig, in 't bijz. automatische elektronische rekenmachine” [1957; WPJ], computer ‘elektronisch rekentuig’ [1959; WNT Aanv.].
Ontleend aan Engels computer ‘elektronisch rekentuig’ [1941 of 1946; OED], eerder al ‘mechanisch rekentuig’ [1897; OED], veel eerder al in de betekenis ‘rekenaar (beroep)’ [1646; OED], een afleiding van het werkwoord compute ‘(be)rekenen’ [1631; OED] < Frans computer [1595; Rey] < Latijn computāre ‘rekenen’, gevormd uit → com- ‘samen’ en putāre ‘schatten, rekenen’, oorspr. ‘schoonmaken, opknappen, bijknippen’, verwant met pūrus ‘schoon’, zie → puur.
Het Latijnse werkwoord putāre betekende o.a. in de terminologie van de wijnbouwers ook ‘snoeien’ en ‘snijden’ (met deze betekenis bijv. in → amputatie). Het maken van inkervingen in een kerfstok werd dan imputāre genoemd en het bij elkaar tellen computāre. Zo ontstond voor het laatstgenoemde werkwoord de betekenis ‘rekenen’.
Dale 1872 geeft voor het werkwoord computeeren “eenen overslag maken, berekenen” op, tezamen met het zn. computatie “overslag, berekening” < Frans computer ‘berekenen, schatten’ resp. computation ‘berekening’, zie ook → kantoor. Tegenwoordig gebruikt men alleen nog het opnieuw aan het Engels ontleende werkwoord computeren ‘met de computer werken’ [1962; WNT Aanv.] met Engelse uitspraak en klemtoon op de tweede lettergreep.
Lit.: Bartels 1996, 46-47

EWN: computer zn. 'elektronische machine voor het opslaan en verwerken van gegevens' (1957)
ANTEDATERING: een computor voor de berekening van de windsnelheid [1950; De Telegraaf (KB) 10/5]
Later: een "computer" – een soort rekenschijf [1951; De Nieuwsgier (KB) 16/1] (EWN: 1957)
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]