cathedra zn. ‘spreekgestoelte’
Mnl. cathedra ‘spreekgestoelte’ [1291; CG I, 1517], thans alleen nog in de uitdrukking ex cathedra ‘bindend, officieel’ (van een uitspraak van de paus).
De Latijnse uitdrukking is gevormd uit ex ‘vanuit’, zie → ex- en cathedra ‘(officiële) zetel’ < Grieks kathédrā ‘(arm)stoel’. Het woord cathedra ‘zetel’ heeft zich in het Nederlands ook ontwikkeld tot → katheder.
Ex cathedra wordt gezegd van een uitspraak die door de paus als hoogste leraar is gedaan en dus bindend is voor alle gelovigen. In overdrachtelijke zin betekent het ‘uit de hoogte’.