carrousel zn. ‘draaimolen’
Vnnl. carousel ‘ruiterfeest waarbij in een besloten ruimte vaardigheidsproeven worden afgelegd’ [1671; WNT], een caroussel of equester steekspel ‘een carrousel of ruitersteekspel’ [1698; WNT steekspel]; nnl. carroussel ‘toernooi waarbij naar hoofden en ringen wordt gestoken’ [1717; Marin], ‘ridderspel te paard; ringloop; mallemolen’ [1824; Weiland], carroussel, caroussel “ringrijden op ronddraaiende houten paarden, de zogenaamde mallemolen, een bekend kermisvermaak voor kinderen” [1847; Kramers], carrousel ‘draaimolen’ [1899; Woordenschat].
Ontleend aan Frans carrousel ‘ruitershow waarbij ruiters gevarieerde bewegingsfiguren maken’ [1620; Rey], ouder carrouselles [1596; Rey] < Napolitaans carusello ‘ruiterspel’ [1580]. Dit was de benaming van een oorspr. Moors spel dat in de 16^e eeuw door de Spanjaarden in Napels is gebracht, waarbij twee groepen ruiters elkaar met krijtballen bestookten. Over de verdere herkomst van het woord bestaan verschillende theorieën. Volgens Rey is het afkomstig van Napolitaans carus(i)ello ‘spaarpot in de vorm van een hoofd’ (omdat de krijtballen de vorm van een hoofd hadden), afgeleid van Italiaans caruso ‘kaalgeschoren hoofd’, mogelijk gevormd naar Latijn cariōsus ‘zeerhoofdig, bedorven, verrot’, zie → cariës. Volgens Kluge is het afgeleid van Laatlatijn cara ‘gezicht, gelaat’, waarvan de betekenis zich via ‘vriendelijk gezicht, vriendelijkheid’ en ‘vriendelijke ontvangst’ tot ‘feestelijkheid’ moet hebben ontwikkeld (een dergelijke ontwikkeling deed zich voor bij Oudfrans chère); via een Laatlatijnse afleiding *carosellus ‘feestelijk’ ontstaat dan Italiaans carosello, oorspr. ‘feest, schouwspel’, dat later de engere betekenis ‘ruiterfeest’ krijgt.
De betekenis ‘carrousel van houten paarden, draaimolen’ komt in het Duits al in het vierde kwart van de 18^e eeuw en in het Nederlands al in 1847 voor, zodat die betekenis in het Frans waarschijnlijk via het Belgisch-Frans of Zwitsers-Frans [1870; Rey] uit het Duits of Nederlands is overgenomen.
In de paardensport is een carrousel nog steeds een ruitershow waarbij twee groepen ruiters gevarieerde bewegingsfiguren maken.
Lit.: Rey

EWN: carrousel zn. 'draaimolen' (1671)
ANTEDATERING: om te sien het kostelijck "Carousel" ('ruiterfeest') [1665; Van Aitzema 10, 291]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

carroussel znw. m. o. ‘ruiterfeest; draaimolen met houten paarden’ < fra. carrousel ‘ringsteken te paard’ < ital. carosello of garosello ‘ringsteken’.

carrousel s.nw.
1. Ridderspel van ringry, ringsteek, ens. 2. Ringsteek, veral op houtperde in 'n mallemeule. 3. Mallemeule met houtperde.
Uit Ndl. carrousel 'ruiterfees waarby in geslote ruimte bewys van vaardigheid gelewer word' (1671), waaruit 'plek vir vermaak wat die oorspr. carrousel naboots, mallemeule' (1824) ontwikkel.
Ndl. carrousel uit Fr. carrousel 'ringsteek te perd' uit It. carosello of garosello 'ringsteek'.

carrousel ‘draaimolen’ -> Indonesisch karosél ‘draaimolen’; Soendanees karosel ‘draaimolen’; Sranantongo karusèl ‘draaimolen’; Surinaams-Javaans krosèl ‘draaimolen’ .

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.