bruidegom zn. ‘man van de bruid’
Onl. brudegomo [10^e eeuw; W.Ps.]; mnl. brudegoem [1293; CG I, 1921], -gome.
Het eerste woorddeel is → bruid. Het tweede deel -gom betekent ‘mens’.
Os. brūdigumo (mnd. brudegam); ohd. brūtigomo (nhd. Bräutigam); ofri. breidgoma (nfri. brêgeman (< breidgeman?), breugeman); oe. brȳdguma (me. bridegome; ne. bridegroom, beïnvloed door groom ‘jonge man’); on. brúðgumi (nzw. brudgum ‘bruidegom’). Het tweede woorddeel is afkomstig uit pgm. *guman- ‘man’: os. gumo; ohd. gomo; oe. guma; on. gumi (nzw. gumme ‘oude man’); got. guma.
Het Gotisch heeft een andere samenstelling: bruþfaþs ‘jonge echtgenoot’, waarin faþs verwant is met pie. *potis ‘meester’. In het Oudnoords komt naast brúðgumi ook bruðmaðr ‘bruiloftsgast, bruidegom’ voor (waaruit Normandisch brumen).
Het tweede woorddeel, pgm. *guman-, is buiten het Germaans verwant met: Latijn homō (zie → hommage); Oudpruisisch smoy; Oudlitouws žmuõ ‘mens (als aards, niet-hemels wezen)’ (Litouws žmogùs); bij de wortel pie. *ǵ^hem- ‘aarde’ (IEW 414). Het woord betekent dus oorspr. ‘aardebewoner’. Bij deze wortel, die wrsch. vereenvoudigd is uit *d^hǵ^hem-, horen verder ook: Latijn humus ‘grond, aarde’ (zie → humus); Grieks khthṓn ‘aarde, grond, land’ (zoals in → allochtoon en → autochtoon); Sanskrit kṣam- ‘aarde’; Oudpruisisch semme, same; Litouws žẽmė; Oudkerkslavisch zemlja; Oudiers du; Albanees dhe; Hittitisch tēkan; Tochaars A tkam; Tochaars B kem.
Ook in de Vlaamse vorm reuzegom ‘reus’ (bekend uit een oud volkslied dat begint met ‘Al wie daar zeit de reus die komt’) komt het element -gom voor.

bruidegom

De moeilijkheid van dit woord zit in de staart: het woord gom komt alleen in deze samenstelling voor en betekent man. De bruidegom is dus eenvoudig de man van de bruid. Een ander oud woord, dat hetzelfde betekent als man, is het woord weer. Wij kennen het nog in weerwolf. Dat is, volgens oud volksgeloof, een man die zich ’s nachts in een wolf veranderde. (zie dat woord).

Nu wij het toch over een bruidegom hebben, moet ook het woord bruiloft even worden verklaard. Loft hangt samen met lopen en het woord herinnert aan het oeroude gebruik dat de aanstaande man zijn bruid moest roven van haar ouders en met haar moest vluchten, achtervolgd door haar vader en broers. Werden de gelieven ingehaald, dan was de bruid-loop mislukt en ging het huwelijk niet door.

bruidegom, bruigom znw., mnl. brûde-gōme m. “bruigom, (jonge echtgenoot)”. = onfr. brûdegomo, ohd. brûtigomo (nhd. bräutigam), os. brûdigumo, ofri. breidgoma, ags. brŷdguma (eng. bridegroom vervormd naar groom “jonge man”), on. brûðgumi m. “id.” ’t Got. heeft brûþfaþs m. “jonge echtgenoot”. Germ. *ʒuman-, ohd. gomo, os. gumo, ags. got. guma, on. gumi m. “man” lautet ab met oudlat. hemo > lat. homo “mensch” en met lit. żmů̃ “id.”: van idg. *ĝðhem- “aarde” (lat. humus, gr. khthōn, obg. zemlja, lit. że͂mė, alb. ðe, oi. kṣā́ḥ. “aarde” resp. “grond, aardbodem”).

bruidegom m., Mnl. brudegome, Onfra. brûdegomo, Os. brûdigomo + Ohd. brûtigomo (Nhd. bräutigam), Ags. brýdguma (Eng. bridegroom), On. brúdgumi (Zw. brudgum. De. brudgom): het tweede lid is Go. guma = man, On. gumi, Ags. guma, Os. gumo, Ohd. gomo + Lat. homo (Fr. homme), Opr. smoy, Lit. zmů, afgel. van Idg. wrt. ghem = aarde: Zend zemo = ter aarde. Gr. khamaí = ter aarde. Lat. humus, Osl. zemlja = aarde. De bet. is aardbewoner, tegenover hemelbewoner.

Brui(de)gom, mnl. brudegome, samengesteld uit bruid en gom, got. guma, man, verwant met lat. homo, dus = bruidsman. Dit zelfde woord gom vindt men waarsch. terug in het Vlaamsche reuzegom, benaming voor de groote reuzepop, die in optochten werd rondgevoerd, nog over in oude liedjes als Reuzelied, met het refrein: “Keere weêrom, Reusken, Reusken, Keere weêrom, Reuzegom!” (Ned. Liederb. Willems). I, No. 34; Liederb. Gr. Ned. III, 159.

bruidegom ‘in ondertrouw opgenomen man’ -> Frans dialect † brudegom ‘verloofde’; Ambons-Maleis broigom, buidegom ‘in ondertrouw opgenomen man’; Kupang-Maleis broidegom ‘in ondertrouw opgenomen man’; Menadonees broidegom ‘in ondertrouw opgenomen man’; Ternataans-Maleis broidegom ‘in ondertrouw opgenomen man’; Negerhollands bruidigom, brydgom ‘in ondertrouw opgenomen man’; Papiaments brùidehòm (ouder: bruidegom) ‘in ondertrouw opgenomen man’.

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.