![]() Meehelpen? Ga naar etymologieWiki
![]()
|
best - (overtreffende trap van goed)Etymologische (standaard)werken
M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, 4 delen, Amsterdambest bn. overtreffende trap van goed. EWN: best bn. overtreffende trap van goed (1236) P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpenbest1* [overtreffende trap van goed] {1236} zelfde etymologie als beter. J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek, Leidenbest bnw. bw. mnl. best, os. betst, best, ohd. beɀɀist, ofri. best, oe. betst, on. beztr, baztr, got. batista. — Superlatief bij beter. N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haagbeter bnw., compar., mnl. bēter. Algemeen germ., evenals de superlatief mnl., nndl. best: onfr. betera (v.); ohd. beʒʒiro, beʒʒist (nhd. besser, best); os. betera, -ara, bezt, best; ofri. betera, best; ags. betera, betst (eng. better, best); on. betri, beztr; got. batiza, batists “beter, best”. Naast den adjectiefstam *ƀatizan- bezat het Oergerm. een bijw. *ƀatiz, mnl. oudnnl. bat, bet “beter, meer”, ohd. baʒ (nhd. archaïstisch bass) “id.”, os. bat, bet, ofri. ags. bet, on. betr “beter.” Dit is nog over in betovergrootvader en betweter. Verwant is baat en met vṛddhi boete. Mogelijk is de combinatie met ier. baid “durable” (*bhadi-), onwaarsch. die met oi. bhadrá- “heilbrengend, goed, mooi”, dat beter anders verklaard kan worden (oi. a uit ṇ). J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, Den Haag / Gentbest bijv., Mnl. best, door synaloephe uit betst, Os. betst + Ohd. beʒʒist (Mhd. en Nhd. best), Ags. betst (Eng. best), On. beztr (Zw. bäst, De. bedst), Go. batists, superlatif van een stam *bat- waarvan beter de adjectieve en bat de adverbiale comparatieven zijn (z. beter en bet) + Skr. bhadras = deugdelijk, Oier. baid = duurzaam; overigens van dezelfden oorsprong als baat en boet. Uitleenwoordenboeken
N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015best ‘overtreffende trap van goed’ -> Negerhollands best, bes ‘overtreffende trap van goed’; Berbice-Nederlands besti ‘overtreffende trap van goed’; Papiaments bèst ‘grote inspanning’ (uit Nederlands of Engels); Sranantongo besi ‘zijn best doen; het beste’ (uit Nederlands of Engels). Dateringen of neologismen
N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdambest* overtreffende trap van goed 1236 [CG I1, 21] M. De Coster (1999), Woordenboek van Neologismen: 25 jaar taalaanwinsten, Amsterdambeste van twee werelden (← Eng. best of both worlds), de aangenaamste, beste onderdelen van twee zaken. De inflatie blijft laag en de economie groeit door. Het beste van twee werelden. (Elsevier, 26/10/96) Idioomwoordenboeken
F.A. Stoett (1923-1925), Nederlandsche Spreekwoorden, Spreekwijzen, Uitdrukkingen en Gezegden, drie delen, 4e druk, Zutphen176. Zijn beste beentje voorzetten,d.w.z. ‘zijn uiterste best doen om er iets goed af te brengen, inzonderheid om op anderen een goeden indruk te maken’. In de 18de eeuw: zijn beentje uitsteken (Ndl. Wdb. II, 1306) en ook het beste beentje vooruitsteken (in V. Janus III, 180, 204); vgl. het Friesch: it beste foetsje moat foar; Molema, 509 b: 't beste bijn mout veur (of veuran), alle krachten moeten worden ingespannen 215. Ten beste geven.Eig. geven tot iemands best, voordeel; iemand iets schenken 1363. Lest best,d.w.z. het laatste is het beste Overige werken
Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW. |