belgen ww. ‘(zich) kwaad maken’
Onl. belgon (zwak ww.) ‘kwaad maken’: gibalthon (pret. 3^e pers. mv.) ‘ze maakten boos’ [10^e eeuw; W.Ps.] en belgon (sterk ww.) ‘kwaad worden’: bilgistu thi (2^e pers. ev.) ‘jij maakt je boos’ [10^e eeuw; W.Ps.]; mnl. belgen ‘opzwellen, boos worden’ [1276-1300; CG II, Rein.E].
Het zwakke werkwoord (waarbij ook ohd. belgen ‘kwaad maken’) is een causatief (< pgm. *balgjan- ‘kwaad maken’) bij het sterke werkwoord pgm. *belgan- ‘opzwellen, kwaad worden’, met os. belgan, ohd. belgan; ofri. belga (nfri. ferbolgen ‘gezwollen, onstuimig’); oe. belgan.
Verwant met Oudiers bolgaid ‘zwellen’, van de wortel pie. *b^helǵ^h- ‘zwellen’ (IEW 125), zie → balg.
Het werkwoord komt aanvankelijk sterk (zie ook → verbolgen ‘kwaad’) en zwak (zie ook → gebelgd) voor; later is het uitsluitend zwak. Tegenwoordig komt het vooral voor in uitdrukkingen als gebelgd zijn ‘boos zijn’ [1735; WNT], verbolgen zijn [1573; WNT].
De betekenis ontwikkelde zich van ‘opzwellen’ tot ‘kwaad worden’, vergelijkbaar met nnl. zich dik maken voor ‘kwaad worden’.

balg znw., behalve in blaasbalg nog slechts vulgair en dialectisch, mnl. balch (gh) m. “zak, blaasbalg, omhulsel, vel, buik, lijf”. = ohd. balg m. “korenhuls, vel, blaasbalg” (nhd. balg), os. balg m. “zak, blaasbalg”, (ofri. balg bnw. “vaginatus”), ags. belg, bylg m. “zak, blaasbalg” (eng. belly “buik”, bellows mv. “blaasbalg”), on. belgr m. “afgestroopt vel, zak, blaasbalg”, got. balgs m. “zak”, germ. *ƀalʒi- m. Van de germ. basis ƀelʒ-, ƀalʒ-, ƀulʒ- “zwellen”, waarvan ook ndl. belgen, mnl. belghen intrans. en reflexief “boos worden”, onfr. bëlgan, -on “id.”, ohd. bëlgan gew. met sih “zwellen”, gew. “boos worden”, os. bëlgan refl. “boos worden”, ofri. bëlga (alleen het verl. deelw.), ags. bëlgan intrans. en refl. “id.”. Voor den bet. overgang “zwellen” > “boos worden” bestaan veel analogieën, o.a. ndl. zich dik maken. Belgen was nog in het Mnl. sterk; nu is van die flexie het deelwoord verbolgen nog over. Het On. kent alleen dezen vorm, bolginn, met de bet. “gezwollen”. Met schwundstufe: mnl. bolghe, ohd. os. bulga v. “leeren zak” (dat echter ook van kelt.-rom. oorsprong kan zijn, evenals ook eng. bulge “buik van “een vat”), mnl. bulghe m. “gezwel”, on. bylgja v., mnd. bulge v. “golf”. (NB. vgl. oudnnl. bolk “golf, zak” met opvallende k). Van de idg. basis bhelĝh- “zwellen” komen verder gall. bulga “sacculus scorteus”, ier. bolg “zak”, russ. bólozeń “eelt, buil, likdoorn”, serv. blàzin(j)a “peluw, kussen, veeren bed”, oi. barhíṣ- “(offer)stroo”, av. barəziš- “peluw, kussen”. De basis bhelĝh- is van bhel- afgeleid. Zie bal 1.

belgen (van) in overvloed hebben (Urk). = vero. nl. belgen ‘boos worden’ (~ verbolgen). Oorspronkelijk moet de betekenis ‘opzwellen’ geweest zijn (vgl. balg ↑ ‘buik’). Vgl. ook bulken van.
WNT II 1720-1721, Daan 1942, 365.

belgen* toornig maken 0901-1000 [WPs]