algebra zn. ‘stelkunde’
Mnl. met één vindplaats in de medische betekenis ‘ontleedkunde’: Dese leringe siin beide van algebra, dats to seggen, van brekinge der benen ende van ontledinge des lichaems [ca. 1460; MNW], vnnl. algebra ‘stelkunde’ [1612; WNT Supp.].
Via middeleeuws Latijn algebra uit Arabisch al-jabr ‘het zetten van gebroken botten’ en, daarvan afgeleid, ‘het onder één noemer brengen van breuken’.
De Arabieren hadden in de Middeleeuwen een grote voorsprong in vele wetenschappen. De kennis van en het rekenen met Arabische cijfers kwam ca. 1200 naar het christelijke Europa.
Lit.: Philippa 1991

EWN: algebra zn. ‘stelkunde’; de betekenis 'soort wiskunde' (1612)
ANTEDATERING: Algebra 'bepaald soort wiskunde' [1609; iWNT regel I]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

algebra znw. v., mnl. algebra ‘het verenigen van delen tot een geheel; ontleedkunde’. Over mlat. algebra < arab. al-ǧabr ‘herstelling’.

Eigenlijk is dit woord een deel van de titel van een arabisch algebraisch leerboek ʻal-ǧabr waʼ l-mu-ḳābala van Al- Ḫwārizmī dat betekent ‘restauratio et oppositio’ (Lokotsch Nr. 631).

algebra v., over Sp. uit Ar. al jabr = het herstellen van ontwrichtingen.

Algebra. De oorsprong van dit woord ligt in den titel van een werk van den Arabischen wiskundige Abû ʿAbd Allâh Muḥammad b. Mûsâ al-Ḫuwârizmî, vaak geschreven Alchwâ-rasmî of al-Khowârizmî (1e helft van de 9e eeuw; afkomstig uit Ḫuwârizmî, thans Khîwa). Die titel luidt: Kitâb al-muhtaṣar fî ḥisâb al-ğabr wa ‘l-muqâbala. De hieraan ontleende woorden al-ğabr wa ‘l-muqâbala werden reeds in het Arabische systeem der wetenschappen gebruikt voor de in het werk behandelde leer der vergelijkingen. In de Middeleeuwen werden ze, gelatiniseerd tot algebra et almucabala, in dezelfde betekenis gebruikt. Op den duur sprak men alleen van algebra, welk woord in verband werd gebracht met den naam van den astronoom Geber (12e eeuw). Vandaar, dat Stifel (1486/87–1567) in zijn Arithmetica Integra (1544) de algebra aanduidt als regula Gebri.
Al-ğabr is de infinitief van een Arabisch werkwoord, dat herstellen beduidt. Men vertaalde het in de Middeleeuwen door restauratio en verklaarde dit als overbrengen van termen met het –-teken naar het andere lid van de vergelijking. Al-muqâbala beduidt „tegenoverstelling”. Het werd in de Middeleeuwen vertaald door Oppositio en verklaard als weglaten van gelijke termen in de twee leden. Volgens S. Gandz (The origin of the term „Algebra”; Amer. Math. Monthly 33 (1936), 437–440) beduiden beide woorden eigenlijk „ter vergelijking naast elkander stellen”, waaruit de betekenis: „leer der vergelijkingen” volgt.

algebra letterrekening 1612 [WNT Suppl] <ME Latijn